Najveću površinu teritorije Zrenjanina čini – stanovanje.
Do početka 21. veka u Zrenjaninu je uglavnom bio zastupljen koncept porodičnog i višeporodičnog stanovanja sa jasnom granicom između ova dva vida stanovanja.
To znači da su postojali delovi grada u kojima je dominatno bilo porodično stanovanje i delovi u kojima su u većini bile zgrade višeporodičnog stanovanja.
Poslednje dve decenije taj koncept razvoja grada je napušten, pa se intenzivno mešaju porodične kuće i objekti kolektivnog stanovanja, sa tendencijom da u doglednoj budućnosti u pojednim delovima grada porodični vid stanovanja potpuno nestane.
Ipak, i dalje je porodično stanovanje, kao najkvalitetniji oblik stanovanja (kuća sa okućnicom-baštom), najzastupljeniji oblik stanovanja u okviru grada.
Živimo u zgradama od polovine 20. veka
Višeporodično stanovanje u Zrenjaninu je nastalo u 20. veku, krajem 50-ih i 60-tih godina, u vreme ekonomske i demografske ekspanzije.
Nastalo je kao posledica opredeljenja za racionalizaciju u pogledu korišćenja zemljišta, infrastrukture i pratećih funkcija stanovanja.
U 20. veku se razlikuju dva perioda izgradnje višeporodičnog stanovanja.
Prvi period izgradnje od 1956. do 1968. karakteriše izgradnja višeporodičnog stanovanja u okviru postojećih stambenih blokova, a na račun bašta porodičnog stanovanja ili na sasvim slobodnim terenima, što je imalo za posledicu disperznu izgradnju višeporodičnog stanovanja a na pojedinim mestima i veliki procenat izgrađenosti terena.
Naselja „Šećerana“, „Ruža Šulman“, „Lesnina“, „Rade Končara“ planski su građena sa slobodnostojećim objektima višeporodičnog stanovanja, otvorenih i poluotvorenih blokova.
Drugi period izgradnje karakterišu dva veća lokaliteta višeporodičnog stanovanja koja nastaju paralelno. Period od 1962. je doneo izgradnju na slobodnom terenu kada se planira i realizuje zapadni deo grada, naselje „Bagljaš“, i predstavlja posebnu prostorno urbanističku celinu za 20.000 stanovnika kao „grad u gradu“.
Period od 1968. do 1981. je izgradnja kroz totalnu rekonstrukciju kada se planira i realizuje jugoistočni deo grada, naselja „D2“ i „D3“. Objekti se postavljaju u prostorne nizove tako da formiraju poluotvorene blokove, gde su u okviru zelenih površina dečija igrališta što omogućava humaniji prostor.
Nestaje li stari grad?
Period od 2000. karakteriše dopuna postojećih blokova višeporodičnog stanovanja čija je izgradnja bila završena na 70 odsto planirane površine, primenom istih principa organizacije prostora otvorenih i poluotvorenih blokova.
Izgradnja objekata višeporodičnog stanovanja je trenutno u porastu. No, kako se zida?
Zidaju se, uglavnom, slobodnostojeći objekti višeporodičnog stanovanja na pojedinačnim velikim građevinskim parcelama koje karakteriše velika dubina.
Ovakav način gradnje umanjuje kvalitet porodičnog i višeporodičnog stanovanja kao i vrednost građevinskog zemljišta.
Nju ne prati potreban kapacitet objekata javnih funkcija (škola i predškolskih ustanova) kao pratećih sadržaja stanovanja, adekvatna izgradnja slobodnih zelenih površina, dečijih igrališta, uz parking prostore i garaže.
Kakva je budućnost ovakve izgradnje, pitanje je, jer su već sada ozbiljno dovedeni u pitanje ekološki standardi (osunčanost) i bezbednosni standardi (protivpožarni razlozi).
